James Stewart
Doğum	James Maitland Stewart 20 Mayıs 1908 Indiana, Pensilvanya
Ölüm	2 Temmuz 1997 (89 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya
Boy	1,91 m (6 ft 3 in)
İmza

James Maitland "Jimmy" Stewart (20 Mayıs 1908 - 2 Temmuz 1997), Amerikalı aktör ve askerdi. Kendine özgü konuşması ve halk adamı kişiliğiyle tanınan Stewart'ın sinema kariyeri 1935'ten 1991'e kadar 80 filme yayıldı. Hem perdede hem de perde dışında sergilediği güçlü ahlak anlayışıyla, yirminci yüzyılın ortalarında "Amerikan idealini" simgeliyordu. 1999 yılında Amerikan Film Enstitüsü (AFI) onu en büyük Amerikalı erkek oyuncular listesinde üçüncü sıraya yerleştirdi.^[1] 1980'de AFI Yaşam Boyu Başarı Ödülü, 1983'te Kennedy Center Onur Ödülü, 1985'te Akademi Onur Ödülü ve Başkanlık Özgürlük Madalyası da dahil olmak üzere çok sayıda ödül aldı.

Indiana, Pensilvanya'da doğup büyüyen Stewart, oyunculuğa Princeton Üniversitesi'ndeyken başladı. Mezun olduktan sonra Broadway'deki ilk çıkışını Carry Nation (1932) adlı oyunda yaparak sahne kariyerine başladı. İlk yardımcı rolünü The Murder Man'de (1935) aldı ve Frank Capra'nın topluluk komedisi You Can't Take It with You'da (1938) çıkış yaptı. Stewart, George Cukor'un romantik komedisi Philadelphia Hikâyesi'ndeki (1940) performansıyla En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü'nü aldı. Oscar'a aday gösterilen diğer rolleri ise Mr. Smith Washington'a Gidiyor (1939), Şahane Hayat (1946), Harvey (1950) ve Bir Cinayetin Tahlili (1959) oldu.

Stewart, Anthony Mann'ın yönettiği Winchester '73 (1950), The Glenn Miller Story (1954) ve The Naked Spur (1953) gibi filmlerde ve Alfred Hitchcock'un Ölüm Kararı (1948), Arka Pencere (1954), Tehlikeli Adam (1956) ve Vertigo (1958) filmlerinde daha karanlık, ahlaki açıdan daha belirsiz karakterleri canlandırdı. Stewart ayrıca Harikalar Sirki (1952), Atlantik Fatihi (1957), The Flight of the Phoenix (1965) filmlerinin yanı sıra Western filmleri Batının Zaferi (1962), The Man Who Shot Liberty Valance (1962) ve Cheyenne Autumn'da (1964) rol aldı.

İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Ordusu Hava Kuvvetleri'ne katıldı, 2. Bombardıman Kanadı komutan yardımcılığı ve 1941'den 1947'ye kadar 703. Bombardıman Filosu komutanlığı yaptı. Daha sonra Hava Kuvvetleri Yedek Kuvvetlerine geçti ve 1968 yılında tuğgeneral olarak emekli olana kadar çeşitli komuta pozisyonlarında bulundu. Stewart 40'lı yaşlarına kadar bekâr kaldı ve basın tarafından "Büyük Amerikan Bekârı" olarak adlandırıldı. 1949 yılında eski model Gloria Hatrick McLean ile evlendi. İkiz kızları oldu ve önceki evliliğinden olan iki oğlunu evlat edindi. Evlilikleri McLean'in 1994'teki ölümüne kadar sürdü ve Stewart üç yıl sonra pulmoner emboli nedeniyle öldü.

İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

James Maitland Stewart, 20 Mayıs 1908'de Indiana, Pensilvanya'da Elizabeth Ruth (1875-1953) ve Alexander Maitland Stewart'ın (1872-1962) en büyük çocuğu ve tek erkek çocuğu olarak dünyaya geldi. Stewart'ın Mary (1912-1977) ve Virginia (1914-1972) adında iki küçük kız kardeşi vardı. İskoç ve İrlandalı kökenliydi. Stewart ailesi kuşaklar boyunca Pensilvanya'da yaşadı. Stewart'ın babası aile şirketi olan J. M. Stewart and Company Hırdavat Mağazası'nı işletiyordu ve Stewart'ın Princeton Üniversitesi'ne gittikten sonra, aile geleneği olduğu üzere, bir yetişkin olarak bu işi devralmasını umuyordu. Son derece dindar olan babası tarafından Presbiteryen olarak yetiştirilen Stewart, hayatının büyük bir bölümünde kiliseye gitti.

Stewart'ın annesi bir piyanistti ve müzik aile hayatının önemli bir parçasıydı. Mağazadaki bir müşteri faturasını ödeyemediğinde, Stewart'ın babası ödeme olarak eski bir akordeonu kabul etti. Stewart yerel bir berberin yardımıyla enstrümanı çalmayı öğrendi. Akordeonu oyunculuk kariyeri boyunca sahnenin demirbaşlarından biri oldu. Utangaç bir çocuk olan Stewart, okuldan sonra zamanının çoğunu bodrum katında model uçaklar, mekanik çizimler ve kimya üzerinde çalışarak geçirdi ve bunların hepsini havacılığa girme hayaliyle yaptı. İlkokul ve ortaokulda Wilson Model Okulu'na devam etti. Üstün yetenekli bir öğrenci değildi ve orta ila düşük notlar aldı. Öğretmenlerine göre bu zeka eksikliğinden değil, yaratıcı olmasından ve hayal kurma eğiliminden kaynaklanıyordu.

Stewart, 1923 sonbaharında Mercersburg Akademisi hazırlık okuluna gitmeye başladı, çünkü babası devlet lisesine gitmesi halinde Princeton'a kabul edileceğine inanmıyordu (babası 1898 sınıfının bir üyesiydi). Stewart, Mercersburg'da çeşitli ders dışı etkinliklere katıldı. Atletizm takımının bir üyesi (koç Jimmy Curran yönetiminde yüksek atlamacı olarak yarışıyordu), okul yıllığının sanat editörü, glee kulübünün bir üyesi ve John Marshall Edebiyat Topluluğu'nun bir üyesiydi. Hayal kırıklığına uğramasına rağmen, ince fiziği nedeniyle üçüncü kademe futbol takımına düşürüldü. Stewart ayrıca Mercersburg'daki ilk sahne deneyimini 1928 yılında Kurtlar oyununda Buquet rolüyle yaşadı. Yaz tatillerinde Indiana'ya dönerek önce tuğla yükleyicisi, sonra da sihirbaz asistanı olarak çalıştı. Böbrek enfeksiyonuna dönüşen kızıl hastalığı nedeniyle 1927'de okula ara vermek zorunda kaldı ve bu da mezuniyetini 1928'e kadar geciktirdi. Charles Lindbergh'in ilk solo transatlantik uçuşuyla artan ilgisiyle havacılık tutkusunu sürdürdü, ancak babası onu Princeton'a yönlendirince pilot olma hayallerinden vazgeçti.

1928 yılında Stewart, Princeton'a 1932 sınıfının bir üyesi olarak kaydoldu, mimarlık alanında uzmanlaştı ve Princeton Charter Kulübü'nün bir üyesi oldu. Akademik olarak başarılı oldu ama aynı zamanda Princeton Triangle Club da dahil olmak üzere okulun tiyatro ve müzik kulüplerine de ilgi duymaya başladı. 1932'de mezun olduktan sonra, bir havaalanı terminali tasarımı üzerine yazdığı tezle mimarlık alanında yüksek lisans eğitimi için burs kazandı, ancak bunun yerine Cape Cod'daki West Falmouth, Massachusetts'te sahne alan üniversiteler arası bir yaz kumpanyası olan University Players'a katılmayı seçti.

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Stewart'ın filmlerden ve televizyon yapımlarından oluşan filmografisi için James Stewart filmografisi maddesine bakınız.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de James Stewart
• James Stewart 10 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. İngilizce: 
• James Stewart filmleri 13 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. İngilizce: