Andrzej Wajda
2012 yılında çekilmiş fotografı
Doğum	Andrzej Witold Wajda Suwałki, İkinci Polonya Cumhuriyeti
Ölüm	9 Ekim 2016 (90 yaşında) Varşova, Polonya
Meslek	Yönetmen, senarist ve yapımcı
Etkin yıllar	1951-2016
Evlilik	Gabriela Obremba Zofia Żuchowska Beata Tyszkiewicz (1967–1969; boşanma) Krystyna Zachwatowicz
Ödüller	Altın Palmiye (1981) Czlowiek z zelaza filmi César Ödülleri En İyi Yönetmen (1983) Altın Ayı Onur Ödülü (2006)
İmza

Andrzej Witold Wajda (d. 6 Mart 1926, Suwalki - ö. 9 Ekim 2016, Varşova), Polonyalı sinema yönetmeni.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

16 yaşından itibaren Polonya Direnişi ile birlikte savaştı. Savaştan sonra, Kraków Güzel Sanatlar Akademisi'nde (1945-48) resim öğrenimi, Lodz Ulusal Sinema Okulu'nda (1950-52) yönetmenlik eğitimi gördü. Daha sonra Barska Sokağında Beş Çocuk filminde Alexander Ford'un asistanı olarak çalıştı.

Çalışmaları ve sinemaya bakışı[değiştir | kaynağı değiştir]

Sinema alanında hem Polonya hem de Avrupa'nın önemli yönetmenleri arasında sayılır. Kanal (1957) filminde Polonya'nın kaderini ve 1944 Varşova Ayaklanması'ndaki kahramanlığını yansıtır.

Wajda'nın fimleri, batıda yaygın bir şekilde izlenen savaş sonrası Polonya filmleri arasında yer aldı. Daha sonra, sinema ve TV için gerçekleştirdiği filmler tema ve içerik açısından büyük çeşitlilik gösterdi.

1972'de genç sinemacıları yüreklendirmek amacıyla Film Polski'nin bir dalı olarak kurulan Film Unit X'in başkanlığına, Polonya Sinemacılar Sendikası Başkanlığı'na seçilen Wajda, Polonya'daki politik durum nedeniyle 1981'de her iki görevinden de istifa etti. Daha sonra, çalışmalarını tiyatro ve yabancı stüdyolarla ortak film yapımları üzerinde yoğunlaştırdı. Kısa süre sonra Paris'e yerleşti. Polonya dışında birkaç film yönettikten sonra, 1986'da ülkesine döndü. 1989'un başında, yeni Polonya Halk Cumhuriyeti'nde senatörlüğe seçildi.

Andrzej Wajda, çağımızın en çok ödül alan yönetmenlerinden biridir. İlk dönem filmlerinden Wajda'nın, duygusal bir tarih yaklaşımı ve romantik bir insan yazgısı kavramından oluşan kendi sanatçı damgasının yaratma yönteminin temellerinin atıldığını görürüz.

Wajda'nın eserleri çağımızın birçok biçimini ve katmanını ortaya koyar. Tarih filmlerini çağdaş konulu filmler; geniş bir toplumsal yelpazeyi tarayan filmleri de insanların en mahrem deneyimleri üzerinde yoğunlaşan filmler izler. Wajda'nın tüm eserlerinin diğer bir birleştirici ögesi de, onun edebiyat ve sanat kaynaklarına bağlı kalışıdır. Filmlerinin hatırı sayılır bir bölümü edebiyattan gelirken; resimsel yönü de romantik sanat geleneğinden esin bulur. Filmlerinin ortak noktasını, onun büyük tarihsel sentezleri, mecazları ve sembolleri betimlemesini sağlayan tema seçimi tayin eder. Bireylerin ve toplumların kaderlerinde, trajik biçimde sonuçlanan olayların kesişme noktasını oluşturan anlar, hep onu çekmiştir. Filmlerinde, insan varoluşunun ana motifleri iç içe geçmiştir: Ölüm ve hayat, aşk, yenilgi, seçim yapmak zorunda kalmanın trajik ikilemi ve büyük hayalleri gerçekleştirmenin olanaksızlığı. Tüm bu motifler, hatta aşk gibi son derece öznel bir duygu bile, Wajda filmlerinde tarih bağlamında ele alınmıştır. Ünlü Polonyalı yönetmen 9 Ekim 2016 günü solunum yetmezliği nedeniyle Varşova'da hayatını kaybetti.

Kişisel Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Wajda dört kez evlendi. Üçüncü eşi aktris Beata Tyszkiewicz dir. Ondan 1967 yılında Karolina adında bir kızı olmuştur. Dördüncü eşi tiyatro kostümü tasarımcısı ve aktris Krystyna Zachwatowicz dir.

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1955 Pokolenie / Bir Kuşak^[1]
• 1955 Ide do slonca / Güneşe Doğru Yürüyorum
• 1957 Kanał
• 1958 Popiół i Diament / Küller ve Elmaslar
• 1959 Lotna1960 Niewini Czarodeieje / Masum Büyücüler
• 1961 Samson
• 1962 Pawiatowa lady Makbet / Sibiryalı Lady Macbeth
• 1962 L'amour à vingt ans / Milosc dwudziestolatkow / Yirmi Yaşında Aşk "Warsaw"(Varşova) adlı bölümü çekti
• 1965 Popioly / Küller
• 1967 Gates to Paradise / Cennetin Kapıları
• 1969 Wszystko na sprzedaz / Her şey Satılık
• 1969 Polowanie na muchy / Sinek Avı
• 1970 Krajobraz po bitwie / Savaştan Sonraki Görünüm
• 1971 Brzezina / Kayıp Orman
• 1972 Wesele / Düğün
• 1972 Pilatus und andere / Pilatus ve Diğerleri
• 1974 Ziemia Obiecana / Vaatler Ülkesi
• 1977 Czlowiek z marmuru / Mermer Adam
• 1978 Bez znieczulenia / Uyuşturmadan
• 1979 Panny z Wilka / Wiko'lu Genç KIzlar
• 1980 Dyrygent / Orkestra Şefi
• 1981 Czlowiek z zelaza / Demir Adam
• 1982 Danton
• 1983 Liebe in Deutschland, Eine / Almanya'da Bir Aşk
• 1985 Kronika wypadków milosnych / Aşk Olayları Günlüğü
• 1987 Possédés, Les / Ecinnliler
• 1990 Korczak
• 1992 Schuld und Sühne
• 1995 Wielki tydzien / Holy Week
• 2002 Zemsta
• 2002 Lekcja polskiego kina
• 2005 Solidarnosc, Solidarnosc ...
• 2007 Katyn

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• SIDAL, S . (2015). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Polonya Sinemasında Milliyetçi Muhafazakâr Bir Yönetmen: Andrzej Wajda 12 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. İnsan ve İnsan, 2 (4).
• Yeres, Artun (derleyen) (2004). "Göstermenin Sorumluluğu". İstanbul: Donkişot Yayınları. s. 489. ISBN 975-6511-25-7

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• IMDb'de Andrzej Wajda